Schijnzelfstandigheid

Om gevallen van fictieve dienstbetrekking te voorkomen is in 2016 de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties ingevoerd. Deze wet was bedoeld ter vervanging van het VAR-certificaat.

Vanwege problemen bij de uitvoering ervan werd een tijdelijk moratorium ingesteld, dat wil zeggen een periode waarin de Belastingdienst de regelgeving niet handhaafde, maar alleen (afhankelijk van de situatie) instructies gaf over wat er moest veranderen.

Het moratorium geldt niet voor opdrachtnemers, dus als er een fictief dienstverband wordt geconstateerd kan de belastingdienst tot 5 jaar terug correcties in de aangiften doorvoeren.

Per 1 januari 2025 wordt het moratorium opgeheven, wat betekent dat de Belastingdienst direct correcties, rente en boetes aan de opdrachtgever mag opleggen wanneer zij een fictieve dienstbetrekking constateert. Vanaf 1 januari 2025 kan ook weer met terugwerkende kracht nageheven worden.

Wat is fictief dienstverband?

Van een fictief dienstverband is sprake wanneer een formeel geregistreerde ZZP-er in de praktijk de functie van werknemer vervult. Bijvoorbeeld: uitsluitend samenwerken met één organisatie, een beperkte vrijheid hebben om eigen tarieven of eigen werktijden te bepalen. Dit kan door de Belastingdienst als een dienstbetrekking worden beschouwd en het bedrijf kan als schijnzelfstandigheid worden beschouwd.

Wat zijn de risico’s van fictief dienstverband?

Als de Belastingdienst constateert dat de ondernemer handelde uit fictief dienstverband, dan:
De opdrachtgever zal de verschuldigde sociale premies moeten betalen.
Deze premies kunnen voor hen uiterlijk vanaf 1 januari 2025 worden berekend.
De opdrachtnemer verliest het recht om gebruik te maken van belastingverminderingen, zodat de inkomstenbelasting wordt rechtgetrokken. Daarnaast zal de opdrachtnemer de pensioenpremies moeten betalen tot 5 jaar terug.

Voor opdrachtgevers is een overgangsperiode ingesteld tot eind 2025, waarin bedrijven niet worden bestraft als zij aantonen dat zij stappen hebben ondernomen om zich aan te passen aan de regelgeving. Dit is het moment om contracten en procedures aan te passen om toekomstige problemen te voorkomen.

Waar moet u op letten om problemen bij inspecties te voorkomen?

ZZP-bedrijven:

• Zorg voor de diversiteit van klanten
• Zorg ervoor dat je de vrijheid hebt om te beslissen (o.a. werktijden)
• Zorg ervoor dat u volledige controle heeft over hoe bestellingen worden verwerkt
• Zelf facturen uitreiken
• Investeer in uw eigen gereedschap en materialen
• Toon het risico van eventuele fouten op het werk (extra factuur)
• Zorg voor een arbeidsongeschiktheid verzekering (mogelijke verplichting vanaf 01/01/2027)

Bedrijven die ZZP in dienst hebben:

• Analyseer contracten met ZZP’ers en zorg dat deze voldoen aan de criteria voor zelfstandig ondernemerschap.
• Evalueer regelmatig de relaties met zelfstandigen
• Overweeg overleg met belastingadviseurs of advocaten om uw procedures aan te passen.

Links met gedetailleerde informatie

Arbeidsrelaties en handhaving door de Belastingdienst
Goede Start Belastingdienst
Voorkomen van schijnzelfstandigheid | Aanpak schijnconstructies | Rijksoverheid.nl
Zzp en schijnzelfstandigheid | ZZP Nederland